بشر از قرن‌ها پيش پي به وجود نفت برده بود و اين ماده‌ي روغني‌شكل كه از تركيب عنصر كربن و هيدروژن حاصل شده، از ديرباز مورد مصرف پيشينيان بوده است. جست‌وجو براي نفت و اكتشافات نفتي منطقه‌ي خاورميانه از اوايل قرن بستم آغاز گرديد. با توجه به ارقام بالاي مصرف نفت در كشورهاي صنعتي ايالت متحده‌ي آمريكا، اتحاد شوروي و ژاپن و آينده‌ي مصرف نفت و اهميت ذخاير نفتي خاورميانه نقش اساسي اين منطقه‌ي نفت‌خيز در آينده‌ي توسعه‌ي كشورهاي صنعتي به خوبي روشن مي‌شود. در خاورميانه چهار كشور ايران، عربستان سعودي، كويت، و عراق، توليد‌كننده‌ي عمده‌ي نفت هستند و حدود 99 درصد نفت خاورميانه از نواحي خليج فارس به دست مي‌آيد و اين امر به خوبي اهميت و موقعيت خليج فارس و ايران را نشان مي‌دهد. در ادوار قبل صادرات ايران بر اساس محصولات كشاورزي قرار گرفته بود اما رشد سريع جمعيت كشور از سويي و كمي بازدهي كشاورزي و بالا بودن قيمت‌هاي تمام شده‌ي محصولات حاصل شده از سويي ديگر موجب گشت تا از صادرات كشاورزي به مقدار توجهي كاسته شود. در نتيجه از سال 1333 به بعد دريافت‌هاي ارزي ايران بابت صادارت نفت اهميت بيش‌تري كسب نمود و بازرگاني خارجي وابستگي بيش‌تري به صادرات نفت پيدا كرد. در حال حاضر نفت، بزرگ‌ترين منبع درآمد ارزي ايران است. درآمد ايران از نفت به دو عامل ميزان استخراج و بهاي فروش نفت بستگي دارد و اين امر براي كشورهايي نظير ما داراي اهميت حياتي است. كتاب حاضر در اين راستا نگاشته شده و اين موضوعات را دربرمي‌گيرد: چگونگي پيدايش نفت، ملي شدن صنعت نفت و تاسيس شركت ملي نفت ايران، قراردادهاي نفتي ايران، ميدان‌هاي نفتي شركت‌هاي وابسته، انعقاد قراردادهاي جديد نفت، نفت ايران از نظر بين‌المللي و مسائل مربوط به آن، و پالايشگاه آبادان.